Fas' ın Tanca şehrinden merhaba. Sait Türen' in de dediği gibi "keyifler kekadır " umarım.
Sosyal medya hesaplarımız sayesinde belki de hiç görüşemeyeceğimiz insanlar ile tanışıyor ve güzel bağlar kuruyoruz. Sarı 78 “Derneğe Sürgün ” kitabının yazarı Sait Türen ile yolumuzun kesişmesi de buna
güzel bir örnek.
Bir insanı gerçek manada tanımanın yolu o kişiye nasıl bir çocukluk geçirdiğini sormakla başlıyor. Sari' 78 i okumamla Sait Türen nasil bir cocukluk yasamis merak ediyorum ve soruyorum; Anne ve babasınınh ikayesinden başlayarak anlatıyor. Sanki ben zamanda geriye, o günlere gidiyorum ve anlattığı herşeye tanık oluyorum.
Bulgaristan' dan göçmüş varlıklı iken göç sonrası yoksullaşan* bir ailenin Türkiye' de hayata tutunma çabası beliriyor ilk olarak gözümün önünde. Baba Recep Türen bir akrabanin fabrikasında bekçilik ile evin geçimini sağlıyor. Zehirlenme nedeniyle ikibucuk yaşında olan oglunun vefatı, yoksulluğu sorgulatıyor ve ailesine daha iyi bir hayat sunabilme umudu ile köyden kasabaya yerlesiyorlar.
Fabrikanin tek odalı barınağında devam ediyor hayatları. Bir kızları oluyor. Üç sene bu tek odalı barınakta yaşamayı sürdürüyorlar. Anne de ev ekonomisine katki sağlamak için amcasının evine temizliğe ve yemek
yapmaya gidiyor. Bu zaman zarfında biriktirdikleri ve aileden haklarına düşen bazi gelirleri de ekleyip bir ev satın alıyorlar. Bir oğulları oluyor. Anne ve baba çalışınca büyük ablaya kardeşlerine bakma görevi düşüyor.
Recep Türen fabrikada çalışırken ticarete atılıyor ve hazırladıkları iki üç cesit turşuyu pazarlıyor. Kayın pederinin evine yakin bir ev satın alıyorlar ve Sait Türen bu evde doğuyor.
Evin yakınında bir bakkal dükkanı açarak mahallenin tek bakkalı olarak hizmet veriyor Recep Türen. İşler yolunda gidince tarla alıyor, beş sene sonra cadde üstünde bir ev satın alıp yola bakan odayı da bakkal dükkanı haline getiriyor. Bu arada bir oğlu daha oluyor fakat dört yaşına geldiğinde evin önünde oynarken kamyon altında kalarak can veriyor...
(Birinin hayat hikayesini dinlerken, okurken sevinci ve acıyı hisseden bir yapım var. Şu satırları yazarken sevindiğim, üzüldüğüm ve gözlerimin dolduğunu söylemek isterim. Sindirmeye çalışma esnasinda ise bu satırı yazmış bulunuyorum. )
Tekrar zaman makinesi ile o günlere ışınlaniyorum. Evladını yitiren anne, çocuğunun vefatından kendini sorumlu tutunca baş ağrıları ve rahatsızlıklar başlıyor. Beraberinde çok fazla ilaç kullanıyor ve evde gerginlik hissedilir boyuta varıyor. Aile zor zamanlardan geçiyor. Recep Türen, sağ bileğinde damar ve sinirleri hasar görecek sekilde bir kaza geçiriyor. Tedavi görüyor ama sonuç alınamıyor... Bu arada ailenin bir çocuğu daha oluyor ve vefat eden ağabeyin ismi yeni doğan çocuğa veriliyor fakat evde gerginlikler halen devam ediyor.Anne, ilac kullanımını bırakamıyor. Recep Türen, evi kisa süreliğine terk edip Bursa' da yaşıyor. Eşine, çocuklarına evine geri döndükten iki sene sonra, 42 yaşında vefat ediyor.
(Çocuklarının vefatlarina şahit olmuş, acısını sindire sindire yasamis ve zorluklara göğüs germiş bir adam ile yazının bu satırında vedalaşıyorum. Çocuklarının yerine geçiyorum ilk başta. En küçüğü 2,5 en büyüğü 18 yaşında beş çocuk... Korkularını, yaşadıkları acıyı, üzüntüyü içimde hissediyorum. Eşinin yerine geçiyorum. "Bu kadar aci cekerek senin acını arttırmış ve canını acıtmış olabilir miyim? Hakkini helal et." cümlesi çıkıyor sanki dilinden. Ruhun şad olsun Recep Türen )
Dayılarinin baskısıyla önce bakkal dükkanına kilit vuruluyor, ardından ortak olunan kamyon ve tarlalar satılıyor. Bu noktaya gelmek icin verilmiş tüm emek, çaba talan ediliyor sanki. Dikiş dikip evin geçimine katkisi olan abla evlenip evden ayrılınca hayat hepten zorlaşıyor.
Her evde kimine çok ağır bir sorumluluk düşer. O kisi, rolünün hakkını verip o evden ayrıldıktan sonra rol evde bir başkasına geçer. Türen ailesi için durum tam da böyle oluyor. Kasabanın tek doktoru muayenehanede çalışacak bir hizmetli arayınca anne, işe girip evin ekonomisine faydalı olmaya başlıyor. Bilinclendikce (Doktor Recai Ülker’in uyguladığı tedavinin de etkisi ile) yavaş yavaş kullandığı ilaçları bırakıyor.
Sene 1969... Sait Türen' in ortaokula başlaması gereken dönemde dayılari okumasını istemiyor hatta tamircinin yanına verip, tamirci çırağı olmasını uygun görüyorlar. Babasının nakliye işinden ortağı olan Abidin Salman rahmetli arkadaşının çocuklarına sahip çıkıp, Sait Türen' in okumasini destekliyor. Orta okula başladığı ilk günlerde ne olduğunu bile bilmediği TÖS boykotu diye birsey duyuyor ve eve gönderildiğinde (iki olay arasında biraz zaman var) Saruhanlı' da üç öğretmeninin tutuklandığını duyuyor. Okulda tartışan iki öğrenciden birinin gözleri önünde yere yığılmasina ve can vermesine tanık oluyor çocuk gözleri.
1972 senesinde ise Deniz Gezmiş ve arkadaslari idam edildi haberini okuyor. Siyasi görüşlerinin ilk filizlendigi zaman tam da bu an oluyor.
Bir meslek öğrenirse evin geçimine destek olacağı düşüncesi ile sanat okuluna kaydının yapılmasını istiyor fakat Saruhanli lisesine kaydi yaptırılıyor. Dersleri iyi olmasina rağmen istedigi okula gidemedigi icin yaşadığı üzüntü ile okuldan ayrılıp kasabadaki tek camcı ve nalburcunun yanında çalışmaya başlıyor. Her yaz farklı işlerde çalıştığı için zorlanmıyor ve kısa sürede kalfaligi öğreniyor. Nitekim maaş yeterli olmadığı çin bir sene sonra okula tekrar kayıt oluyor.
Lisenin son sınıfında son gün okuldan atılıyor ve bir gün ile İzmir 50. Yil Lisesinden mezun oluyor. Üniversite Sınavında hatırı sayılır bir puan almasina rağmen o sene okuldan mezun olamadı muamelesi görünce üniversiteye kayıt yaptıramıyor...
Burada hikayeyi durduruyorum. Tabi ki devamı gelecek. Uzun olduğu için iki veya üç paylaşım ile yayınlamayı düşünüyorum. Okuduğunuz satırlar sizde nasıl bir his uyandırdı paylaşmak isterseniz yorum kısmında buluşalım.
Sağlıkla kalın,
SEVDA🍀
* Recep Türen, Bulgaristan' da ayan meclis üyesi Sayit Ağanın oğludur ve Bulgaristan' da mürebbiye tarafından büyütülmüş olup, çok naif bir yapisi vardır. Sayit Ağa 1933 29 Ekim'inde Cumhuriyet'in 10.Yıl Kutlamalarına resmi davetli olarak katılmıştır.1935 yılında vefatı ardından Bulgar milliyetçileri aileye ağır baskılar uygulamıştir ve bu baskılar aileyi Bulgaristandan kaçmaya zorlamıştır.
